Η μεγάλη μας ηθοποιός Μελίνα Μερκούρη γύρισε συνολικά 18 ταινίες και αρκετά ντοκιμαντέρ. Πόσες όμως από αυτές έχετε δει;
«Στέλλα» 1955
(Βασισμένο στο θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Η Στέλλα με τα Κόκκινα Γάντια»)
Παραγωγή ελληνική: Μήλλας Φιλμ / Βασίλης Λαμπίρης Σενάριο-Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης Διεύθυνση παραγωγής/βοηθός σκηνοθέτη: Ανίς Νοχρά Φωτογραφία: Κ.Θεοδωρίδης & Κ. Κοραής Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις Μουσικά μοτίβα: Μάνος Χατζιδάκις & Βασίλης Τσιτσάνης Σόλο μπουζούκι: Βασίλης Τσιτσάνης Σκηνικά: Γιάννης Τσαρούχης & Βλάσης Κανιάρης Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη Μοντάζ: Γ. Τσαούλης Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Γιώργος Φούντας, Αλέκος Αλεξανδράκης, Σοφία Βέμπο, Χριστίνα Καλογερίκου, Βούλα Ζουμπουλάκη, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Κώστας Καράλης (Κακαβάς), Τασσώ Καββαδία, Λίτσα Παπά.
Γυρίστηκε. Το φθινόπωρο του 1954 και τον Φεβρουάριο του 1955 στην Αθήνα.
Πρώτη προβολή. Μάιος 1955, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών.
Βραβεία. Στην 1η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης (Σεπτέμβριος 1960) η “Στέλλα” τιμήθηκε με ένα από τα τρία βραβεία που δόθηκαν στην Ρεπροσπεκτίβα των 10 καλύτερων ταινιών της πενταετίας 1955-59. Χρυσή Σφαίρα (από την Ένωση Ξένων Ανταποκριτών του Χόλυγουντ) καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.
Σύνοψη. Η Στέλλα είναι τραγουδίστρια και εργάζεται στην ταβέρνα της Μαρίας όπου τραγουδάει και η Αννέτα. Εραστής της είναι ο πλούσιος και από καλή οικογένεια Αλέκος, ο οποίος της κάνει πρόταση γάμου μολονότι οι δικοί του δεν το εγκρίνουν. Η Στέλλα ωστόσο, η οποία πάντα υπογραμμίζει την επιθυμία της να είναι ελεύθερη, αρνείται την πρόταση. Γρήγορα γνωρίζει ένα ποδοσφαιριστή, τον Μίλτο, τον ερωτεύεται και χωρίζει από τον Αλέκο. Ο τελευταίος πέφτει σε κατάθλιψη και, μία μέρα προσπαθώντας να της μιλήσει, σκοτώνεται από ένα αυτοκίνητο. Η Στέλλα συνεχίζει τον δεσμό της με τον Μίλτο, ο οποίος είναι σκληρός, αυστηρός και δυναμικός. Κάποια στιγμή της προτείνει κι αυτός να παντρευτούν, εκείνη ασφυκτιά με την ιδέα της επερχόμενης δέσμευσης, όμως ο Μίλτος της λέει ότι αν δεν παντρευτούν θα χωρίσουν. Κάτω από την πίεση η Στέλλα δέχεται με μισή καρδιά. Το πρωί του γάμου η μητέρα του Μίλτου λέει στη Στέλλα ότι ο γιος της σκοπεύει, να την πάρει από την ταβέρνα και να μην την αφήσει να ξανατραγουδήσει. Λίγο αργότερα δέχεται την επίσκεψη ενός όμορφου νεαρού, του Αντώνη με τον οποίο φλερτάρει καταλαβαίνοντας ότι ο γάμος θα της στερήσει την ελευθερία και τον τρόπο ζωής που αγαπά. Έτσι αποφασίζει να μην πάει στην εκκλησία! Είναι 28η Οκτωβρίου και η Στέλλα κατεβαίνει στην παρέλαση, βρίσκει τον Αντώνη και διασκεδάζει όλο το βράδυ μαζί του σε ένα κλαμπ. Ο Μίλτος, πληγωμένος και ταπεινωμένος πίνει και χορεύει στην ταβέρνα. Το ξημέρωμα η Στέλλα γυρίζει σπίτι. Ο Μίλτος την περιμένει. “Φύγε Στέλλα” της λέει “κρατάω μαχαίρι”. Εκείνη τον πλησιάζει με χαμόγελο και εκείνος την σκοτώνει.
«Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» («Celui qui doit mourir») 1957
(Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη).
Παραγωγή ιταλική-γαλλική: Cinedis/Henri Bérard, Indus Film, Prima Film, inétel/Da.Ma.Cinematografica Σενάριο-Σκηνοθεσία: Jules Dassin Διάλογοι: André Obey Σκηνογραφία: Max Douy Φωτογραφία: Jacques Natteau Μουσική: Georges Auric Μοντάζ: Roger Dwyre & Pierre Gellette Παίζουν: Jean Servais, Μελίνα Μερκούρη, Carl Möhner, Pierre Vaneck, Maurice Ronet, Nicole Berger, Gert Froebe, Δήμος Σταρένιος.
Γυρίστηκε. Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1956 στο χωριό Κριτσά στην Κρήτη.
Πρώτη προβολή. Μάιος 1957, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών.
Σύνοψη. Πιστή μεταφορά του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη: Στο τουρκοκρατούμενο ελληνικό χωριό Λυκόβρυση υπάρχει το έθιμο της αναπαράστασης των παθών του Χριστού: Κάθε επτά χρόνια μερικοί χωρικοί επιλέγονται για να ενσαρκώσουν τους ρόλους του Χριστού, της Παναγίας και των Αποστόλων. Η επιλογή γίνεται ένα χρόνο πριν και οι ερμηνευτές προετοιμάζονται ανάλογα.
Εκείνη την χρονιά όμως η ηρεμία του χωριού ταράζεται όταν κάτοικοι από ένα άλλο χωριό, που καταστράφηκε από τους Τούρκους, φτάνουν στην Λυκόβρυση και ζητούν καταφύγιο. Οι προύχοντες και ο παπάς της Λυκόβρυσης τους αρνούνται βοήθεια, ενώ ο Μανωλιός (που θα ενσαρκώσει τον Χριστό) η Κατερίνα (η αμφιβόλου ηθικής χήρα που θα ενσαρκώσει την Μαγδαληνή) και οι φτωχοί παίρνουν το μέρος τους. Η ένταση αυτή θα καταλήξει σε ένοπλη σύγκρουση. Οι κάτοικοι της Λυκόβρυσης συμμαχούν με τον Τούρκο Αγά, ενώ στο πλευρό των προσφύγων μάχονται όλοι οι ερμηνευτές των μαθητών του Χριστού, εκτός από τον Παναγιώταρο/Ιούδα. Στο τέλος ο Παναγιώταρος σκοτώνει τον Μανωλιό.
Διάφορα
* Ο Τζο Ντασέν (γιος του Ζυλ και μετέπειτα διάσημος τραγουδιστής της γαλλικής πoπ) τελούσε χρέη βοηθού σκηνοθέτη και έπαιξε ένα μικρό ρόλο.
* Οι ζωγράφοι Γιάννης Τσαρούχης και Γιάννης Μιγάδης ήταν καλλιτεχνικοί σύμβουλοι.
* Ο σκηνογράφος Αλεξάντερ Τράουνερ έλαβε μέρος στις προεργασίες, συμμετείχε στο ρεπεράζ, αλλά λίγο πριν το γύρισμα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει λόγω προσωπικού προβλήματος.
* προσωρινοί τίτλοι (εργασίας) “Feux de la Sarakina” “Christ recrucifie”
* Η ταινία τιμήθηκε με “Ειδική μνεία” στο Φεστιβάλ Κανών.
«Η Τσιγγάνα και ο Τζέντλεμαν» («The Gipsy and the Gentleman») 1958
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα της N. Warner Hooke, «Darkness I Leave You»)
Παραγωγή βρετανική: Rank/Maurice Cowan Σενάριο: Janet Greene Σκηνοθεσία: Joseph Losey Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Keith Mitchell, Patrick McGoohan, June Laverick, Flora Robson, Helen Hayes.
Γυρίστηκε. Από τον Ιούλιο μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 1957 στο γήπεδο γκολφ του Οξεϊ και στα στούντιο Pinewood.
Πρώτη προβολή 2 Φεβρουαρίου 1958 στο Λονδίνο.
Σύνοψη Ο Σερ Πολ Ντέβεριλ, ένας αριστοκράτης της Αγγλίας του 18ου αιώνα με πολλά χρέη, αρραβωνιάζεται την κόρη του πλούσιου γείτονα του για την προίκα της. Κάποια μέρα γνωρίζει και ερωτεύεται την όμορφη τσιγγάνα Μπελ. Εκείνη συζεί με τον τσιγγάνο Τζες ο οποίος την πείθει να ξελογιάσει τον Ντέβεριλ γιά να φτάσουν στα υποτιθέμενα πλούτη του. Και τα καταφέρνει. Ο Ντέβεριλ χωρίζει, παίρνει στο σπίτι του την Μπελ και λίγο αργότερα την παντρεύεται και προσλαμβάνει τον Τζες (τον οποίο η Μπελ αγαπά πάντα) στην υπηρεσία του.
Όταν η πλούσια θεία του Ντέβεριλ πεθάνει, η Μπελ τον πιέζει να πλαστογραφήσει την διαθήκη, που αφήνει κληρονόμο την αδελφή του. Η τελευταία το μαθαίνει και έτσι- με την υπογραφή του Ντέβεριλ – την κλείνουν σε άσυλο, από όπου όμως την απελευθερώνει ο αρραβωνιαστικός της. Ο Τζες τους κυνηγά αλλά η άμαξα με τον ίδιο και την Μπελ πέφτει από μια γέφυρα στο νερό. Ο Ντέβεριλ επιχειρεί να σώσει την αγαπημένη του, όταν όμως αντιλαμβάνεται ότι εκείνη αγαπά τον Τζες την παίρνει μαζί του στον θάνατο.
«Ο Νόμος» ή «Θηλυκός Δαίμων» («La Loi») 1959
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Roger Vailland, «La Loi»)
Παραγωγή: γαλλική-ιταλική: Corona/Le Groupe des Quatre, Cité Films, Titanus Σενάριο: Jules Dassin & Françoise Giroud Σκηνοθεσία: Jules Dassin Διάλογοι: Françoise Giroud Φωτογραφία: Otello Martelli Μουσική: Roman Vlad Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν: Gina Lollobrigida, Marcello Mastroianni, Yves Montand, Μελίνα Μερκούρη, Anna Arena, Paolo Stoppa, Joseph Dassin.
Γυρίστηκε. Από τον Ιούνιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1958 στο Studio Cinema στο Παρίσι, στο Μπιγιανκούρ και στην Απουλία.
Πρώτη προβολή 23 Ιανουαρίου 1959 στο Παρίσι.
Σύνοψη. Η νεαρή Μαριέτα ζει με τις αδελφές και την μητέρα της σε κάποιο ιταλικό χωριό και εργάζεται στο σπίτι του μεγαλοκτηματία Ντον Τσεζάρε. Κυρίαρχος του χωριού ωστόσο είναι ο μαφιόζος Ματέο Μπριγκάντε. Η Μερκούρη ερμηνεύει την Ντόνα Λουκρέτσια, την γυναίκα του δικαστή που έχει σχέσεις με τον γιό του μαφιόζου Φραντζέσκο και σχεδιάζει να το σκάσει μαζί του. Όταν ο πατέρας του Φραντζέσκο μαθαίνει την παράνομη αυτή σχέση προσπαθεί να τους εμποδίσει, φέρνει την Λουκρέτσια στο σπίτι του, την απειλεί και της επιτίθεται. Εκείνη όμως πέφτει από το παράθυρο. Στο τέλος ο Ντον Τσεζάρε πεθαίνει, η Μαριέτα κληρονομεί ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του και παντρεύεται τον αγαπημένο της Ενρίκο.
«Ποτέ την Κυριακή» («Never on Sunday») 1960
Παραγωγή: αμερικανική/ελληνική: United Artists/Melinafilm/Lopert Pictures Σενάριο–Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Jacques Nateau Σκηνικά: Αλέκος Ζώνης Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Jules Dassin, Γιώργος Φούντας, Τίτος Βανδής, Μήτσος Λυγίζος, Δέσπω Διαμαντίδου, Αλέξης Σολομός, Δημήτρης Παπαμιχαήλ.
Γυρίστηκε. Στην Αθήνα το φθινόπωρο του 1959.
Πρώτη προβολή Μάιος 1960, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών.
Βραβεία. Βραβείο γυναικείας ερμηνείας Φεστιβάλ Κανών στην Μελίνα Μερκούρη (εξ ίσου με την Ζαν Μορό γιά το “Moderato Cantabile”)
Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού για “Τα παιδιά του Πειραιά” (μουσική και στίχοι Μάνος Χατζιδάκις)
Υποψηφιότητες για Όσκαρ α΄ γυναικείου ρόλου (Μελίνα Μερκούρη) καλύτερης σκηνοθεσίας (Ζυλ Ντασέν) καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου (Ζυλ Ντασέν), ενδυματολογίας ασπρόμαυρης ταινίας (Ντένη Βαχλιώτη)
Σύνοψη. Η Ίλια, μία χαρούμενη, ευτυχισμένη και πάντα αισιόδοξη πόρνη του Πειραιά που πάει μόνο με τους πελάτες που της αρέσουν, συναντά τον Χόμερ Θρέις, ένα Αμερικάνο που αναζητά την αλήθεια στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Στο πρόσωπο της Ίλια ο Θρέις βλέπει ένα σύμβολο της κλασικής Ελλάδας και αποφασίζει να παίξει τον ρόλο του Πυγμαλίωνα για να την διαπλάσει, προσφέροντάς της μόρφωση, τέχνη, υψηλά ιδανικά. Εκείνη δέχεται δοκιμαστικά να σταματήσει για λίγο την δουλειά της και να ακολουθήσει τον δρόμο του, αλλά κατά βάθος δεν είναι ευτυχισμένη. Τα βράδια που μένει μόνη τραγουδάει κρυφά τα “Παιδιά του Πειραιά”.
Κάποια στιγμή όμως μαθαίνει ότι τα χρήματα που της δίνει ο Χόμερ προέρχονται από τον βασιλιά των μαστροπών, ο οποίος θέλει να την βγάλει από το “επάγγελμα” επειδή είναι υπερβολικά ανεξάρτητη και δίνει κακό παράδειγμα στα άλλα κορίτσια. Έτσι εγκαταλείπει τα μαθήματα και ξεσηκώνει τα κορίτσια του δρόμου εναντίον του αρχιμαστροπού επιτυγχάνοντας τις συνθήκες εργασίας που ήθελαν πάντα. Στο τέλος γιορτάζει την ελευθερία και την νίκη της ενώ ο Χόμερ, λίγο πριν την επιστροφή του στην Αμερική, καταλαβαίνει ότι η χαρά για την ζωή είναι πιο σημαντική από όλα τα φιλοσοφικά θεωρήματα.
Διάφορα Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει τα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι “Τα παιδιά του Πειραιά”, “Η προδοσία”, “Η λατέρνα” (στίχοι Τ. Αγγελής) και “Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι” (στίχοι Νότης Περγιάλης)
«Ζήτω ο Έρωτας» («Vive Henry IV, vive l‘amour») 1961
Σκηνοθεσία: Claude Autan–Lara Σκηνογραφία: Max Douy Σενάριο: Henri Jeanson Παίζουν : Francis Claude, Bernar Blier, Μελίνα Μερκούρη, Pierre Brasseur, Vittorio De Sica, Danielle Darrieux, Jean Sorel, Julien Carette, Armand Mestral, D. Gaulbert.
Πρώτη προβολή 5 Απριλίου 1961 Παρίσι.
Σύνοψη. Ο γέρος Βασιλιάς Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας (1553-1610) παντρεμένος με την Μαρία των Μεδίκων ερωτεύεται την νεαρή Σαρλότ. Για να την κάνει όμως ερωμένη του, πρέπει πρώτα να την παντρέψει. Εκείνη ενθουσιάζεται με την ιδέα. Ο κλήρος πέφτει στον πιστό πρίγκιπα ντε Κοντέ ο οποίος όμως ερωτεύεται την Σαρλότ και μετά τον γάμο όχι μόνο δεν την παραδίδει στον Βασιλιά αλλά την παίρνει μαζί του στις Βρυξέλες. Την κρατάει εκεί φυλακισμένη και τελικά την πείθει για την αγάπη του.
«Η Δευτέρα Παρουσία» («Il Giudicio universale»)
Παραγωγή: Ιταλική-Γαλλική: Dino De Laurentiis Φωτογραφία: Gábor Pogány Σκηνοθεσία: Vittorio De Sica Σενάριο: Cesare Zavattini Παίζουν: Vittorio Gassman, Alberto Sordi, Nino Manfredi, Silvana Mangano, Anouk Aimée, Paolo Stoppa, Μελίνα Μερκούρη, Jack Pallance, Ernest Borgnine, Vittorio De Sica, Lino Ventura, Akim Tamiroff, Franco Franchi, Jimmy Durante.
Πρώτη προβολή. Αύγουστος 1961 Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας.
Σύνοψη. Πανικός κυριεύει τους Ναπολιτάνους όταν, ένα πρωί, ακούν μια φωνή από τον ουρανό να λέει ότι στις 6μ.μ. θα αρχίσει η Δευτέρα Παρουσία. Κάθε κοινωνική τάξη αντιδρά διαφορετικά. Εγκληματίες και απατεώνες, ξεσκεπάζονται άλλοι καταγράφουν τις αμαρτίες τους κι άλλοι μετανιώνουν για τις πράξεις τους. Η κατάσταση πια φτάνει σε μαζική υστερία αλλά για άγνωστους λόγους η Δευτέρα Παρουσία δεν γίνεται και μετατρέπεται σε κατακλυσμό. Κατόπιν λάμπει πάλι ο ήλιος, το βράδυ γίνεται ένας μεγάλος χορός, μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να κάνουν καλές πράξεις, γρήγορα όμως χάνουν το κίνητρο και τελικά όλοι είναι πάλι όπως ήταν πριν.
«Φαίδρα» («Phaedra») 1962
Παραγωγή: αμερικανική-ελληνική: United Artists/Melinafilm/Jorilie Productions Σενάριο: Μαργαρίτα Λυμπεράκη Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Jacques Nateau Σκηνικά: Max Douy Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη (και ένα κοστούμι για την Μελίνα Μερκούρη από τον Christian Dior) Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Anthony Perkins, Raf Vallone, Jules Dassin, Ανδρέας Φιλιππίδης, Νίκος Τζόγιας, Τζ.Καρούσος, Ζωρζ Σαρρή, Ολυμπία Παπαδούκα.
Γυρίστηκε. Από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1961 στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στην Αθήνα και στην Ύδρα.
Πρώτη προβολή 25 Μαΐου 1962 Παρίσι.
Σύνοψη. Η Φαίδρα είναι παντρεμένη με τον εφοπλιστή Θάνο, ο οποίος μετά την καθέλκυση του 60ου πλοίου του (που το ονόμασε “Φαίδρα”) την πιέζει να πάει στο Λονδίνο και να πείσει τον Αλέξη, τον γιό του από τον πρώτο του γάμο, να εγκαταλείψει την ζωγραφική και να επιστρέψει στα οικονομικά. Η συνάντησή τους γεννά έντονη έλξη που καταλήγει στον παθιασμένο έρωτα όταν οι δύο τους μένουν μόνοι τους στο Παρίσι. Η Φαίδρα όμως αποφασίζει να γυρίσει στον Θάνο μολονότι κατά βάθος είναι κι αυτή ερωτευμένη κι ο Αλέξης την παρακαλά να μείνει μαζί του.
Το καλοκαίρι ο Αλέξης έρχεται στην Ύδρα για διακοπές, βασανίζεται από ενοχές, αποφεύγει την Φαίδρα και αρχίζει να φλερτάρει την Έρση. Ο Θάνος ονειρεύεται τον γάμο των δύο νέων που θα φέρει και μια ναυτιλιακή ένωση. Όταν η Φαίδρα μαθαίνει ότι ο γάμος έχει πια αποφασιστεί λέει την αλήθεια στον Θάνο την ώρα μάλιστα που εκείνος έχει μάθει για το ναυάγιο του πλοίου “Φαίδρα”. Ο Θάνος σπάει στο ξύλο τον Αλέξη, εκείνος φεύγει, η Φαίδρα τον παρακαλεί να την πάρει μαζί του όμως ο Αλέξης σκοτώνεται με το σπορ αμάξι του και η Φαίδρα παίρνει μια μεγάλη δόση υπνωτικών. Στο μεταξύ ο Θάνος διαβάζει τα ονόματα των νεκρών στους συγγενείς του πληρώματος του πλοίου.
Διάφορα Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει τα τραγούδια “Σε πότισα ροδόσταμο” και “Αγάπη μου” (μουσική Μίκης Θεοδωράκης, στίχοι Γιάννης Θεοδωράκης)
«Οι Νικητές» («The Victors») 1963
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Alexander Baron, «The Human Kind») Παραγωγή: βρετανική: Columbia/Open Road (Carl Foreman) Σενάριο-Σκηνοθεσία: Carl Foreman Φωτογραφία: Christopher Challis Μουσική: Sol Caplan Παίζουν: George Peppard, George Hamilton, Albert Finney, Μελίνα Μερκούρη, Eli Wallach, Vince Edwards, James Mitchum, Jeanne Moreau, Elke Sommer.
Πρώτη προβολή Νοέμβριος 1963, Λονδίνο.
Σύνοψη. Αντιπολεμικό δράμα. Δύο Αμερικάνοι στρατιώτες ο Τράουερ και Τζέις λαμβάνουν μέρος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από το 1942 έως το 1945. Σικελία, Νορμανδία, Βρυξέλες, Παρίσι, Βερολίνο. Η ταινία περιγράφει καθημερινά, σχεδόν ανεξάρτητα μεταξύ τους, επεισόδια από τις μάχες, την ζωή τους και τις σχέσεις τους με τους ντόπιους πληθυσμούς. Η Μελίνα Μερκούρη (που εμφανίζεται σχεδόν στην μέση της ταινίας για δέκα λεπτά) ερμηνεύει την ωραία Πολωνέζα Μάγδα την οποία ερωτεύεται ο Τζέις στις Βρυξέλες. Η Μάγδα, που έχει σκοτεινό παρελθόν με τους Γερμανούς και μετά την αποχώρησή τους κάνει μαύρη αγορά, θέλει να πείσει τον Τζέις να λιποτακτήσει από τον στρατό και να την βοηθήσει. Ο Τζες όμως εγκαταλείπει την Μάγδα και γυρίζει στην μονάδα και τους φίλους του.
«Τοπκαπί» («Topkapi») 1964
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Eric Ambler, «The Light of the Day») Παραγωγή: αμερικανική-ελληνική: United Artists/Jules Dassin, Filmways Σενάριο: Monja Danischewski Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Henri Alekan Σκηνικά: Max Douy Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν : Μελίνα Μερκούρη, Peter Ustinov, Maximillian Schell, Akim Tamiroff, Robert Morley, Joseph Dassin, Δέσπω Διαμαντίδου, Τίτος Βανδής.
Γυρίστηκε. Στην Καβάλα, στην Κωνσταντινούπολη, και στο Παρίσι το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1963.
Πρώτη προβολή 19 Σεπτεμβρίου 1964 Νέα Υόρκη.
Σύνοψη. Η Ελίζαμπεθ Λιπ, που αγαπάει τα σμαράγδια, θέλει να κλέψει από το μουσείο Τοπ Καπί της Κωνσταντινούπολης ένα μαχαίρι ανεκτίμητης αξίας γεμάτο σμαράγδια. Η συμμορία που οργανώνει αποτελείται από τον αριστοκράτη απατεώνας Γουόλτερ Χάρπερ τον ιδιοφυή εφευρέτη Σέντρικ Πέιτζ, ένα βουβό ακροβάτη κι ένα χειροδύναμο άνδρα. Τα εργαλεία και τα όπλα που χρειάζονται για την ληστεία κρύβονται σ΄ ένα αυτοκίνητο και ο αφελής ξεναγός Άρθουρ Σίμπσον αναλαμβάνει να το φέρει, από την Καβάλα στην Κωνσταντινούπολη. Η τουρκική αστυνομία όμως ανακαλύπτει στα σύνορα τα όπλα, πιστεύει ότι πρόκειται για υπόθεση τρομοκρατίας και αναγκάζει τον Σίμπσον να κατασκοπεύει την συμμορία και να δίνει αναφορά. Αυτός ακολουθεί τις εντολές μέχρι που η συμμορία τον αντιλαμβάνεται και τον πείθει να λάβει μέρος στην ληστεία. Στην κλασική πια σκηνή του μουσείου ο ακροβάτης κατεβαίνει από την οροφή δεμένος μ΄ ένα σχοινί, ο Γουόλτερ και ο Σίμπσον τον κρατούν από πάνω, ενώ η Ελίζαμπεθ απασχολεί ένα φαροφύλακα την ώρα που ο Σέντρικ σταματά την κίνηση του προβολέα. Φυσικά στο τέλος συλλαμβάνονται λίγο πριν την αποφυλάκισή τους όμως η Ελίζαμπεθ έχει ήδη ένα καινούριο σχέδιο: τα σμαράγδια Ρομανόφ στο Κρεμλίνο…
«Μηχανικά Πιάνα» («Les Pianos Mécaniques» ή «The Uninhibited ή Los Pianos Mecánicos») 1965
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Henri–François Rey «Les Pianos Mécaniques»).
Παραγωγή: Raymond Borderie Σκηνοθεσία: Juan Antonio Bardem Φωτογραφία: Gábor Pogány Μουσική: Georges Delerue Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, James Mason, Hardy Krüger, Didier Haudepin.
Γυρίστηκε. Στο Καντακές της Ισπανίας.
Πρώτη προβολή Μάιος 1965 Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών (ως συμμετοχή της Ισπανίας)
Σύνοψη, Ο Βίνσεντ, ο οποίος μόλις έχει βγει από μία σοβαρή κατάθλιψη, επισκέπτεται το ισπανικό χωριό Καλντέχα και τα φτιάχνει με την Τζένη, την ωραία ιδιοκτήτρια του μπαρ Λα Εστέλα. Η σχέση τους όμως θα τελειώσει όταν εκείνη ερωτευτεί τον Πασκάλ, ένα αλκοολικό συγγραφέα που δεν έχει πια έμπνευση. Στο τέλος ο Βίνσεντ επιστρέφει στην πατρίδα του και ο Πασκάλ μένει με την Τζένη και ξαναρχίζει να γράφει.
«Κάποιος Μπορούσε να Πεθάνει» («A Man Could Get Killed») 1966
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του David Walker, “Diamonds Are Danger“)
Παραγωγή: αμερικανική: Universal/Cherokee (Ernest Wehmeyer) Σενάριο: T.E.B.Clarke & Richard Breen Σκηνοθεσία: Ronald Neame & Cliff Owen Φωτογραφία: Gábor Pogány Σκηνογραφία: Enrique Alarcon Μουσική: Christobal Halffter Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Romy Schneider, Peter Finch, Julian Mateos, Isabel Maria Perez.
Πρώτη προβολή 23 Μαρτίου 1966 ΗΠΑ.
Σύνοψη. Ο Γουίλιαμ Μπέντος, ένας φιλήσυχος Αμερικάνος μάνατζερ έρχεται στην Λισσαβόνα για δουλειές αλλά εξ αιτίας μιας παρεξήγησης περνιέται για μυστικός πράκτορας και βρίσκεται στην δίνη μιας υπόθεσης χαμένων διαμαντιών περιτριγυρισμένος από κατασκόπους και δολοφόνους. Η βρετανική πρεσβεία θέλει να τον κερδίσει με το μέρος της, η ωραία Αουρόρα Τσελέστε ντα Κόστα, η φίλη ενός πράκτορα που σκοτώθηκε, τον φλερτάρει και ένας επαγγελματίας λαθρέμπορος του προσφέρει την βοήθειά του. Ότι κι αν κάνει τον βάζει σε μεγαλύτερους μπελάδες καθώς η υπόθεση μοιάζει άλυτη και μια σειρά πτωμάτων σπέρνονται στο πέρασμά του. Τελικά ο Μπέντος και η Αουρόρα Τσελέστε ανακαλύπτουν τα διαμάντια. Λίγο πριν τον αποχαιρετήσει, η Αουρόρα του κλέβει το διαβατήριο κι εκείνος δεν χάνει ευκαιρία να πέσει στην αγκαλιά της.
«10:30 Ένα Καλοκαιρινό Βράδυ» («10:30 p.m. Summer») 1966
(Βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Marguerite Duras) Παραγωγή: αμερικανική-ισπανική: United Artists/Jules Dassin, Anatol Litvak Σενάριο-Σκηνοθεσία: Jules Dassin Διάλογοι: Marguerite Duras Φωτογραφία: Gabor Pogány Σκηνογραφία: Enrique Alarcon Μουσική: Christobal Halffter Μοντάζ: Roger Dwyre Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Romy Schneider, Peter Finch, Julian Matéos, Isabel Maria Perez.
Γυρίστηκε. Το φθινόπορο του 1965 στην Σεγκόβια της Ισπανίας και στα στούντιο Roma της Μαδρίτης.
Πρώτη προβολή 24 Οκτωβρίου 1966, Νέα Υόρκη.
Σύνοψη. Ο Άγγλος Πολ, η Ελληνίδα σύζυγος του Μαρία, η κόρη τους και η φίλη τους Κλαίρ, που κάνουν διακοπές στην Ισπανία εγκλωβίζονται σ΄ ένα χωριό λόγω κακοκαιρίας. Λίγο πριν την άφιξή τους ένας κάτοικος, ο νεαρός Ροντρίγκο Παλέστρα, πυροβόλησε την γυναίκα του και τον εραστή της και καταζητείται. Η Μαρία, που είναι αλκοολική καταλαμβάνεται από μία περίεργη εμμονή για τον Παλέστρα. Κάποια στιγμή μένει μόνη της και βλέπει, από την μία μεριά τον άνδρα της και την Καίρ να φιλιούνται και από την άλλη τον Παλέστρα να κρύβεται στις στέγες. Τον παίρνει με τ΄ αυτοκίνητο έξω από το χωριό, τον βάζει να κοιμηθεί στο αυτοκίνητο και του υπόσχεται να έρθει να τον πάρει την άλλη μέρα και να τον περάσει από τα γαλλικά σύνορα. Το πρωί τους λέει την περιπέτειά της, οταν όμως πάνε όλοι μαζί να τον βρουν, ο Παλέστρα έχει αυτοκτονήσει. Απογοητευμένη η Μαρία μεθάει, ενώ ο Πολ και η Κλαίρ πάνε στο δωμάτιο και κάνουν έρωτα. Αργότερα φτάνουν στην Μαδρίτη και η Μαρία λέει στον Πολ ότι τον ονειρεύτηκε να κάνει έρωτα με την Κλαίρ, εκείνος προσπαθεί να την πλησιάσει, όμως του λέει ότι δεν τον αγαπάει πια. Μετά την επίσκεψη σ΄ ένα κέντρο με Φλαμένγκο η Μαρία εξαφανίζεται. Τα ξημερώματα ο Πολ και η Κλαιρ τρέχουν στους άδειους δρόμους της Μαδρίτης και την ψάχνουν. Γρήγορα η Κλαίρ μένει πίσω εξουθενωμένη. Ο Πολ συνεχίζει να τρέχει χωρίς να κοιτάζει πίσω φωνάζοντας συνεχώς το όνομα της Μαρίας.
«Σικάγο Σικάγο» («Gaily Gaily») 1969
(Βασισμένο στην αυτοβιογραφία του Ben Hecht)
Παραγωγή: αμερικανική: United Artists/Mirisch/Cartier Σενάριο: Abram S. Ginnes Σκηνοθεσία: Norman Jewison Φωτογραφία: Richard Kline Μουσική: Henry Mancini Παίζουν: Beau Bridges, Μελίνα Μερκούρη, Brian Keith, George Kennedy, Hume Cronyn, Margot Kidder, Wilfrid Hyde White, Melody Johnson, John Randolph.
Πρώτη προβολή 16 Δεκεμβρίου 1969 Νέα Υόρκη. Σύνοψη. Ο16χρονος Μπεν Χάρβεϊ έρχεται το 1910 από την επαρχία στο Σικάγο όπου γνωρίζει την Κουίν Λιλ, την ιδιοκτήτρια του πιο κομψού πορνείου της περιοχής. Εκείνη τον φροντίζει, τον αφήνει να μείνει μέσα στο πορνείο της (για το οποίο ο νεαρός πιστεύει ότι είναι πανσιόν) και του βρίσκει δουλειά στην εφημερίδα Σικάγο Τζέρναλ. Εκεί εργάζεται ο δημοσιογράφος Φράνσις Ξάβιερ Σάλιβαν που αγαπάει την Λιλ και γίνεται δάσκαλος του Μπεν. Σύντομα ο Μπεν ερωτεύεται την Αντελίν και ξεσκεπάζει ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο.
«Υπόσχεση την Αυγή» («Promise at Dawn») 1970
(Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Romain Gary, “La promesse de l‘aube“)
Παραγωγή: αμερικανική-γαλλική: Avco Embassy/Jules Dassin, Joseph E. Levine Σενάριο-Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Jean Badal Σκηνικά: Alexander Trauner Κοστούμια: Θεώνη Βαχλιώτη-Aldredge Μουσική: Goerges Delerue Μοντάζ: Robert Lawrence Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Δέσπω Διαμαντίδου, Assaf Dayan, Fernand Gravey, Perlo Vita (ψευδώνυμο του Jules Dassin).
Γυρίστηκε. Στην Ντολ (Γαλλία) στη Νίκαια ,στο Παρίσι και στο Λένινγκραντ. Πρώτη προβολή 25 Νοεμβρίου 1970 Παρίσι.
Σύνοψη. Στο Λένινγκραντ της δεκαετίας του 20, η Ρωσοεβραία ηθοποιός Νίνα Κάτζεβα ζει με τον μικρό της γιό Ρομάν για τον οποίο έχει υπερβολικά φιλόδοξα καλλιτεχνικά σχέδια, μολονότι αυτός μοιάζει ατάλαντος με τις τέχνες που ασχολείται Για να ξεχάσει την άτυχη αγάπη της με τον Ρώσο σταρ του βωβού κινηματογράφου Ιβάν Μουζόκιν, η Νίνα φεύγει, με τον γιό της, για τουρνέ στην Πολωνία όπου όμως καταλήγει να ασχολείται με ένα σωρό ετερόκλητες δουλειές. Γρήγορα φεύγουν κι από εκεί (λόγω του έντονου αντισημιτισμού) και εγκαθίσταται στη Νίκαια. Ο Ρομάν αποδεικνύεται καλός μαθητής, δείχνει λογοτεχνικό ταλέντο και η μητέρα του τον βλέπει ήδη νομπελίστα.
Με την έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ο Ρομάν στρατολογείται στην Γαλλική Αεροπορία. Η Νίνα, που είναι βαριά άρρωστη με διαβήτη του υπόσχεται να ζήσει μέχρι να γυρίσει πίσω ήρωας. Κάθε βδομάδα ο Ρομάν λαμβάνει γράμμα από την μητέρα του που τον παροτρύνει και τον ενθαρρύνει. Στην απελευθέρωση της Γαλλίας ο Ρομάν επιστρέφει στη Νίκαια όπου μαθαίνει ότι η μητέρα του έχει ήδη πεθάνει πριν τρία χρόνια. Όσο για τα γράμματα που αυτός λάμβανε μέχρι το τέλος του πολέμου, η μητέρα του τα είχε γράψει μαζεμένα και είχε παρακαλέσει ένα φίλο να τα στέλνει ένα ένα στον Ρομάν.
Διάφορα.
Οι δύο κόρες του Ντασέν συμπράττουν στην ταινία: η Ρισέλ Ντασέν έγραψε τους στίχους ενός τραγουδιού το οποίο όμως κόπηκε στο μοντάζ και η Τζούλι Ντασέν παίζει ένα μικρό ρόλο
Ο Πέρλο Βίτα που ερμηνεύει τον Ιβάν Μοζούκιν είναι ο Ζυλ Ντασέν. Με το ίδιο ψευδώνυμο είχε παίξει και στο “Ριφιφί”
«Η Δοκιμή» («The Rehearsal») 1974
Παραγωγή: αμερικανική: Nike Films / Μελίνα Μερκούρη Σενάριο-Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Alan Metzger Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης & Γιάννης Μαρκόπουλος Μοντάζ: Suzanne Baumann Εμφανίζονται: Μελίνα Μερκούρη, Μίκης Θεοδωράκης, Στάθης Γιαλελής, Γιάννης Μαρκόπουλος, Laurence Olivier, Lillian Helman, Maximillian Schell, Arthur Miller, Olympia Dukakis.
Γυρίστηκε. Τον Απρίλιο του 1974 στη Νέα Υόρκη.
Σύνοψη. Ο Ντασέν, η Μερκούρη και οι συνεργάτες τους παρουσιάζουν τις πρόβες και τα γυρίσματα μιας ταινίας που έχει ως θέμα τα γεγονότα της φοιτητικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973 καθώς και τα βασανιστήρια των αντιχουντικών. Ο Θεοδωράκης και ο Μαρκόπουλος εκτελούν, ζωντανά, τα τραγούδια τους, ενώ διάσημοι καλλιτέχνες διαβάζουν ποιήματα, γράμματα φυλακισμένων και άλλα ντοκουμέντα της εποχής. Παρεμβάλλονται κινηματογραφημένα επίκαιρα και μαρτυρίες.
Διάφορα Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει το “Με το λύχνο του άστρου” από το “Άξιον εστί” (μουσική Μίκης Θεοδωράκης, ποίηση Οδυσέας Ελύτης)
«Μια φορά δεν Είναι Αρκετό» («Once is Not Enough») 1975
(Βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Jacqueline Susann) Παραγωγή: αμερικανική: Paramount/Sujac/Aries (Howard W. Koch) Σενάριο: Julius J. Epstein Σκηνοθεσία: Guy Green Φωτογραφία: John A. Alouzo Μουσική: Henry Mancini Μοντάζ: John de Cuir Παίζουν: Kirk Douglas, Alexis Smith, David Janssen, George Hamilton, Μελίνα Μερκούρη, Gary Conway, Brenda Vaccaro, Deborah Raffin.
Γυρίστηκε. Το καλοκαίρι το 1974.
Πρώτη προβολή 18 Ιουνίου 1975, Νέα Υόρκη
Σύνοψη. Ο Μάικ Γουέιν αποτυχημένος κινηματογραφικός παραγωγός με μεγάλες χρηματικές δυσκολίες παντρεύεται την εκατομμυριούχο Ντίαντρι “Ντι” Μίλφρορντ Γκρέιτζερ, η οποία για χρόνια έχει μια λεσβιακή σχέση με την ηθοποιό Κάρλα. Όνειρο του πάντα είναι να ικανοποιήσει την κόρη του Τζάνιουαρι, όμως ανάμεσα σ΄ αυτήν και την Ντι ξεσπούν από την αρχή προστριβές. Έτσι η Τζάνουαρι πιάνει ένα δικό της διαμέρισμα αρχίζει να εργάζεται και ερωτεύεται τον γέρο συγγραφέα Τομ Κολτ. Όταν ο Μάικ και η Ντι σκοτώνονται σ΄ ένα αεροπορικό δυστύχημα και λίγο αργότερα ο Τομ εγκαταλείπει την Τζάνουαρι, εκείνη καταλαβαίνει ότι ζούσε σε ένα ψεύτικο κόσμο.
«Άσχημες Συνήθειες» («Nasty Habits») 1977
Παραγωγή: βρετανική: Robert Enders Σενάριο: Robert Enders Σκηνοθεσία: Michael Lindsay–Hogg Μουσική: John Cameron Φωτογραφία: Douglas Slocombe Παίζουν: Glenda Jackson, Μελίνα Μερκούρη, Geraldine Page, Sandy Dennis, Anne Jackson, Anne Meara, Susan Penhaligon, Edith Evans, Rip Torn, Eli Wallach, Jerry Stiller.
Γυρίστηκε. Στις ΗΠΑ και στην Αγγλία.
Πρώτη προβολή 18 Μαρτίου 1977, Νέα Υόρκη.
Σύνοψη. Σατυρική κωμωδία που μεταφέρει την υπόθεση Γουότεργκειτ σ΄ ένα μοναστήρι. Η ηγουμένη ενός μοναστηριού πεθαίνει κι οι μοναχές ετοιμάζονται για την εκλογή νέας ηγουμένης. Για να κερδίσει, η αδελφή Αλεξάνδρα βάζει να εγκαταστήσουν κρυφά μικρόφωνα και με τους τρόπους της θυμίζει τον Νίξον. Οι αδελφές Βαλμπούργκα και Μίλντρεντ δεν είναι άλλοι από τους περιβόητους Χάλντερμαν και Ερλιτσμαν, η Γουίνιφερντ είναι μία πραγματική καρικατούρα του Τζον Ντιν, η Τζέραλντιν είναι ο Τζέραλντ Φορντ, ενώ η αδελφή Γερτρούδη (η οποία συνεχώς ταξιδεύει ανά τον κόσμο) μας πάει κατευθείαν στον Κίσινγκερ!
«Κραυγή Γυναικών» («A Dream of Passion») 1978
Παραγωγή: αμερικανική: Jules Dassin/Bren Film/Melinafilm Σενάριο–Σκηνοθεσία: Jules Dassin Φωτογραφία: Γιώργος Αρβανίτης Κοστούμια: Διονύσης Φωτόπουλος Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος Μοντάζ: Geοrges Klotz Παίζουν: Μελίνα Μερκούρη, Ellen Burstyn, Δημήτρης Παπαμιχαήλ, Αλέξης Σολομός, Γιάννης Βόγλης, Μπέτυ Βαλάση, Ανδρέας Βουτσινάς, Φαίδων Γεωργίτσης, Κώστας Αρζόγλου.
Γυρίστηκε. Στην Αθήνα και στους Δελφούς το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 1977.
Πρώτη προβολή Μάιος 1978, Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κανών.
Σύνοψη. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, μετά από πολλά χρόνια στο εξωτερικό, η ηθοποιός Μάγια ετοιμάζεται για τον ομώνυμο ρόλο στην “Μήδεια” του Ευριπίδη. Στις πρόβες μαθαίνει την ιστορία της Αμερικάνας Μπρέντα Κόλινς, η οποία σκότωσε τα τρία παιδιά της για να εκδικηθεί τον άνδρα της που είχε ερωμένη. Την επισκέπτεται στην στη φυλακή για λόγους διαφημιστικούς, γρήγορα όμως καταλαβαίνει το λάθος της, ζητάει συγγνώμη και κερδίζει την εμπιστοσύνη της σύγχρονης αυτής Μήδειας. Οι επισκέψεις είναι πια συχνές και οι συζητήσεις με την Μπρέντα την οδηγούν να δει με άλλο μάτι το έργο και να αλλάξει ριζικά την ερμηνεία της. Επανεξετάζει όμως και ολόκληρη τη ζωή της, καθώς η πραγματικότητα, τα όνειρα, οι χαμένες ελπίδες, ο ρόλος, και το δράμα της Μπρέντα κορυφώνονται σε ένα υπέροχο θεατρικό φινάλε.
Διάφορα. Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει (μαζί με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ) το τραγούδι “Όχι δεν πρέπει να συναντηθούμε” (μουσική Γιάννης Μαρκόπουλος, στίχοι Γιώργος Χρονάς)